Pod koniec sierpnia w serwisie Ministerstwa Zdrowia opublikowano „Wytyczne w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży”.
· Zgodnie z dokumentem, zagrożenie zdrowia kobiety ciężarnej, będące ustawową przesłanką do przeprowadzania aborcji, może dotyczyć każdego obszaru zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
· W Wytycznych stwierdzono również, że ustawa nie precyzuje pojęcia zagrożenia, ani nie poddaje go wartościowaniu, sugerując tym samym, że pojęcie to obejmuje każdą dolegliwość zdrowotną.
· Instytut Ordo Iuris przygotował analizę Wytycznych, w których wskazuje, że nie są one źródłem prawa.
· Nie należy odczytywać ich jako wiążące lekarzy-ginekologów nakazy określonego postępowania z kobietami w ciąży i ich dziećmi.
· Wytyczne uwydatniają wybrane przepisy, dokonując ich wadliwej, proaborcyjnej interpretacji oraz pomijają obowiązujące lekarzy przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (u.z.l.) oraz Kodeksu Etyki Lekarskiej (KEL).
· Autor Wytycznych ignoruje fakt, że w Polsce nie doszło do zmiany prawa w zakresie dopuszczalności aborcji i odpowiedzialności za nielegalne aborcje.
· Niezmiennie obowiązującą zasadą jest prawna ochrona życia człowieka również w fazie prenatalnej. Odzwierciedlają ją też przepisy Kodeksu karnego. Lekarze podejmujący działania medyczne u kobiety w ciąży odpowiadają także za życie i zdrowie nienarodzonego dziecka.
30 sierpnia, podczas rządowej konferencji prasowej, Minister Zdrowia Izabela Leszczyna zakomunikowała publikację „Wytycznych w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży”. Wytyczne zaadresowane do dyrektorów szpitali, ordynatorów i kierowników oddziałów, zawierają „uprzejmą prośbę” o ich stosowanie.
Dokument zakłada możliwość szerokiego interpretowania aborcyjnej przesłanki zdrowia kobiety ciężarnej. Może ona dotyczyć „każdego obszaru zdrowia, zarówno fizycznego jak i psychicznego”. Także przepisy dotyczące pojęcie „zagrożenia”, zdaniem autora dokumentu, „nie wskazują, że zagrożenie ma być nagłe bądź bezpośrednie i nie powinny być tak interpretowane”.
Chociaż okoliczności pojawiania się Wytycznych mogą sugerować pewną ich wagę prawną, w istocie dokument ten pozbawiony jest mocy wiążącej lekarzy wykonujących swój zawód. Pomimo braku prawnie wiążącego charakteru, Wytyczne mogą wprowadzać lekarzy w błąd, wywołując mylne przekonanie o dokonanej zmianie przepisów chroniących życie dzieci poczętych. Wytyczne przedstawiają błędne podejście do tematu aborcji, interpretując wybrane przepisy ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (u.p.r.) w wadliwy sposób, sugerujący wręcz przymus wykonywania aborcji prowadzących do śmierci dziecka, na podstawie zaświadczenia innego lekarza, np. psychiatry. Wytyczne pomijają też szereg wiążących przepisów u.z.l. i KEL, które definiują określony sposób postępowania lekarzy względem kobiet w ciąży i dzieci poczętych. Pominięto w nich spoczywający na lekarzach prawny obowiązek podjęcia działań medycznych ratujących życie dziecka zdolnego do samodzielnego życia, wynikający z podjętej względem matki procedury przerwania ciąży. Co więcej, w sposób bezpodstawny forsowany jest w Wytycznych pogląd, że lekarze zostali pozbawieni możliwości konsultowania zamierzonych względem ciężarnej pacjentki działań z innymi specjalistami lub w ramach konsylium lekarskiego, podczas gdy u.z.l. wręcz nakłada na nich w określonych sytuacjach taki obowiązek. Treść Wytycznych zdradza ponadto nieuzasadnione krytyczne stanowisko Ministra Zdrowia do konstytucyjnej wolności sumienia obejmującej także element sprzeciwu sumienia, czyli odmowy udziału w czynności niezgodnej z wyznawanymi przez lekarza zasadami moralnymi.
„Przeprowadzona analiza Wytycznych prowadzi do wniosku, że mają one stanowić formę pozaprawnego nacisku na lekarzy odmawiających wykonywania aborcji. Środkiem przymusu ma być tutaj system kar finansowych dla szpitali, w których lekarze kierują się przysługującą im wolnością sumienia. Trzeba jednak pamiętać, że wytyczne nie są prawem i nie zmieniają wciąż obowiązujących przepisów u.z.l., KEL jak i kodeksu karnego, przewidujących m.in. odpowiedzialność za nielegalną aborcję, dzieciobójstwo czy nieumyślne spowodowanie śmierci” – podsumowała r.pr. Katarzyna Gęsiak, dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris.
